Prawidłowy poziom i regularne wykonywanie badań cholesterolu są bardzo ważne. Media podsycają nasze obawy odnośnie podwyższonych wartości, więc często nerwowo, szukamy informacji na temat wyników. Czy to naprawdę takie ważne?
Kilka słów o cholesterolu
Mianem cholesterolu określamy wszystkie substancje lipidowe obecne w tkankach i osoczu krwi, zaś precyzyjnie, mówiąc można wyodrębnić tu kilka grup lipidowych. Cholesterol, organiczny związek chemiczny, jest dostarczany w pożywieniu, lecz też syntetyzowany w organizmie (głównie w wątrobie, jelicie, skórze). Średnio, dziennie, w zależności od diety dostarczamy 300–500 mg, zaś organizm produkuje ok.700–900 mg. Zatem, możemy mieć wpływ tylko na ilość dostarczanego związku, biosynteza leży poza naszym zasięgiem.
Kolokwialnie zwany tzw. „zły” (niskiej gęstości – LDL) i „dobry” (wysokiej gęstości – HDL) cholesterol to w gruncie rzeczy kompleksy białkowo-tłuszczowe, zawierające w swoim składzie cholesterol. Wykazano, iż stężenie frakcji LDL we krwi koreluje dodatnio z ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, natomiast dużej gęstości (HDL) ujemnie. Zbyt wysoki poziom LDL prowadzi do zwężenia światła naczynia, co z kolei powoduje utrudniony przepływ krwi i zmniejsza ilość krwi i tlenu. Dla organizmu najkorzystniejszy jest wysoki poziom HDL przy jednoczesnym niskim poziomie LDL.
Dowody naukowe wskazują, że zaburzenia gospodarki lipidowej są istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia: miażdżycy i chorób układu sercowo-naczyniowego, takich jak choroba wieńcowa, zawał serca, udar mózgu.
Jak obniżyć cholesterol?
Z wieloletnich badan wiadomo, iż związek ten występuje obficie w pokarmach zwierzęcych, natomiast śladowe ilości można znaleźć w diecie roślinnej. Stężenie cholesterolu wzrasta przy wysokim spożyciu nasyconych kwasów tłuszczowych, unikajmy, więc w diecie tłustych produktów odzwierzęcych oraz zawierających cukry proste (słodycze). Wysoce rekomendowane w diecie są: chude ryby, oleje roślinne, warzywa, produkty zbożowe.
Przy znacznie podwyższonych wynikach, leki mogą być niezbędne. Jednak warto również zadbać samemu o zdrową i zbilansowaną dietę, redukując źródła niekorzystnych tłuszczy. Kluczowym elementem jest również regularny ruch na świeżym powietrzu i aktywny wypoczynek. Wśród innych czynników wpływających na poziom cholesterolu, wymienia się też: stres, palenie tytoniu, nadmiar alkoholu, otyłość.
Badanie
Profil lipidowy (lipidogram) to badanie krwi oznaczające stężenie cholesterolu całkowitego, jego frakcji LDL i HDL oraz trójglicerydów. Istotne jest wykonywanie badania regularnie, rekomendowane by po 45 roku życia wykonywać je co roku. Z uwagi na częste obciążenia rodzinne, rekomenduje się, by po raz pierwszy, przeprowadzić badanie ok. 20 roku życia. Ostatnio, z uwagi na epidemię otyłości u dzieci i wspomniane obciążenia genetyczne (wcześnie występująca choroba wieńcowa rodziców, zawal serca, czy hipercholesterolemia rodzinna) badanie cholesterolu wykonuje się również w tej grupie dziecięcej.
Czy zawsze jest zły?
Pamiętajmy, że całkowite wyeliminowanie cholesterolu z naszej diety nie jest korzystne. Jest on niezbędny w ludzkich komórkach, wpływa na stabilizację błon komórkowych, jest prekursorem licznych substancji (np. kwasy żółciowe, niektóre hormony), odgrywa kluczową rolę w produkcji witaminy D3. Z ostatnich badań wynika również, że cholesterol ma duże znaczenie dla funkcjonowania układu immunologicznego, jest niezbędny dla naszej prawidłowej odporności. Jego obecność wpływa też na zachowanie prawidłowej płynności błon np. komórek mózgu, co wpływa na ich funkcjonowanie, wspomaga przepływ impulsu nerwowego.
Życie bez cholesterolu jest niemożliwe. Do naszych decyzji należy dbanie o jego poziom, zachowanie zdrowego stylu życia i diety, by cieszyć się zdrowiem jak najdłużej.
