Każdy wie, że pokrzywa parzy. Podczas letnich spacerów po łąkach i lasach raczej omijamy pokrzywy. Bąble po oparzeniu to mało przyjemna rzecz. Ale pokrzywa to roślina, którą można zakwalifikować do super foods. Dlaczego? Oto kilka dobroczynnych dla naszego zdrowia właściwości tej niezwykłej rośliny.
Pokrzywa zwyczajna w skrócie
Pokrzywa zwyczajna dzięki składowi bogatemu w związki biologicznie czynne uważana jest za jedną z najcenniejszych roślin stosowanych w fitoterapii. W badaniach wykazano jej właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne, antyagregacyjne, hipoglikemiczne oraz hipocholesterolemiczne. W ostatnich latach pojawiają się również doniesienia, że pokrzywa zwyczajna może być wykorzystywana jako wsparcie w leczeniu cukrzycy, łagodnego rozrostu gruczołu krokowego oraz schorzeń urologicznych.
Pokrzywa zwyczajna, podobnie jak typowy chwast, rośnie w okolicy domostw, w ogrodach, polanach, pastwiskach, zaroślach, na terenach w pobliżu jezior i rzek oraz w lasach liściastych. Chętnie pojawia się przy kompostownikach.
Co znajdziemy w pokrzywie
Pokrzywa zwyczajna stanowi cenne źródło substancji biologicznie czynnych. Dużo w niej witamin, minerałów oraz innych organicznych związków. W podziale warzyw, owoców i ziela ze względu na zawartość witaminy C na cztery grupy (A, B, C, D) pokrzywę zwyczajną zaliczono do grupy A. Znajdują się tu rośliny o najwyższej zawartości witaminy C, powyżej 500 mg% (mg/100g), a także witamina B5. Nasiona pokrzywy zwyczajnej to bogate źródło oleju, a co za tym idzie źródło wielonienasyconych, jednonienasyconych i nasyconych kwasów tłuszczowych, z przewagą kwasu linolowego i oleinowego. W pokrzywie znajdziemy również flawonoidy, fitoestrogeny, liczne minerały np. żelazo, cynk, selen, molibden, miedź, wapń i krzem.
Właściwości prozdrowotne pokrzywy
Do celów leczniczych wykorzystywane są liście zbierane przed kwitnieniem, korzenie pozyskiwane jesienią lub wczesną wiosną, a także całe ziele. Coraz większe zainteresowanie budzą nasiona pokrzywy i ich potencjał prozdrowotny.
Pokrzywa wykazuje właściwości przeciwalergiczne. Jedno z badań wskazało, że ekstrakt z pokrzywy wykazuje działanie hamujące aktywność enzymów kilku kluczowych reakcji zapalnych powodujących objawy alergii sezonowej. Związki o właściwościach przeciwzapalnych oraz antyalergicznych wykryto u zdrowych kobiet, które przyjmowały ekstrakt z pokrzywy zwyczajnej.
Właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe i przeciw reumatoidalne. Uczestnicy jednego z eksperymentu cierpieli na bóle dysków i bóle spowodowane urazami mechanicznymi (zapalenie i naciągnięcie ścięgien, entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej – „łokieć tenisisty”, reakcje zapalne w kości i stawach). W grupie przyjmującej ekstrakt z pokrzywy zauważono znaczną poprawę badanych czynników w stosunku do grupy kontrolnej. Naukowcy dowodzą, że poddawanie się zabiegom przy zastosowaniu włosków parzących pokrzywy, sprzyja poprawie krążenia, ograniczeniu odczuwania bólu i ułatwieniu usuwania toksyn, które mogą stanowić jedną z przyczyn dolegliwości reumatycznych i stawowych. Ja pamiętam z dzieciństwa scenę, kiedy mama mojej koleżanki zerwała pęk pokrzyw i „wchłostała” sobie nimi nogi. Wtedy wydawało mi się to dziwaczne, teraz rozumiem dlaczego to robiła.
Właściwości antyoksydacyjne. Pokrzywa zwyczajna zawiera miedź, selen i cynk – niezbędne kofaktory enzymów antyoksydacyjnych. Potencjał antyoksydacyjny pokrzywy zwyczajnej potwierdziły liczne badania naukowe. Sprawdzono wpływ ekstraktu wodno-alkoholowego z pokrzywy zwyczajnej na stres oksydacyjny pacjentów przyjmujących 100 mg ekstraktu/kg masy ciała przez 8 tyg. W grupie badanej zaobserwowano, że ekstrakt powodował znaczący wzrost całkowitej zawartości przeciwutleniaczy.
Właściwości moczopędne. Pokrzywa zwyczajna charakteryzuje się działaniem moczopędnym, dlatego często stosuje się ją w leczeniu obrzęków, kamicy nerkowej oraz chorobach woreczka żółciowego. Wiele badań potwierdziło korzystne działanie na czynność układu moczowego. Preparaty podawane mężczyznom z przerostem prostaty, zmniejszały ból i obrzęk oraz ułatwiały oddawanie moczu. Wyciąg z korzenia pokrzywy wpływa na zwiększenie diurezy w stanach zapalnych układu moczowego, zmniejsza objętość zalegającego moczu w pęcherzu oraz bolesność podczas jego oddawania. Pokrzywa zwyczajna charakteryzuje się zdolnością chelatowania metali.
Pokrzywa zwyczajna posiada również zdolność obniżającą poziom glukozy. Dzięki suplementacji pokrzywą zwyczajną udaje się obniżyć skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi, indeks sercowy. Napar z pokrzywy można stosować również w takich przypadkach jak nieżyty żołądka, nieżyty śluzowo-błoniaste jelit, chorobach płuc, trądziku, bólach głowy czy w stanach ogólnego osłabienia. Doustne stosowanie pokrzywy zalecane jest przy leczeniu różnego rodzaju krwawień, m.in. krwawych wymiotów, krwinkomoczu lub krwawienia z nosa. Ponadto roślina ta obniża temperaturę ciała oraz wpływa na procesy trawienne.
Pokrzywa na rany. Ekstrakt z pokrzywy zwyczajnej może być stosowany jako naturalny środek antyseptyczny i przeciwbakteryjny. Badania naukowe potwierdziły teorie medycyny ludowej dotyczącą stosowania pokrzywy zwyczajnej w gojeniu się ran. Metanolowy ekstrakt z pokrzywy wykazał działanie przeciwbakteryjne wobec szczepów gronkowca złocistego, który jest oporny na metycylinę.
Jak przyjmować pokrzywę
Liście pokrzywy można zbierać od maja do września. Najlepiej przed kwitnieniem. Możemy z niej robić napary lub odwary i pić 3 razy dziennie. W aptece można też kupić ekstrakty z pokrzywy.
Odwar z liści pokrzywy: 1 łyżkę liści pokrzywy zalać szklanką wody i gotować pod przykryciem przez 5 minut. Odstawić na 15 minut. Przecedzić. Pić ½ szklanki 2-3 razy dziennie.
Napar z liści pokrzywy: 1 łyżkę liści pokrzywy zalać szklanką wrzącej wody i odstawić na 10-15 minut. Pić 3 razy dziennie za każdym razem świeżo sporządzony napar.
