Poznaj swoje biodra zanim będzie za późno!

Endoproteza biodra to zabieg stosowany w leczeniu zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych biodra. Jest on skuteczny i pozwala osobom, które niemalże już przestały chodzić na samodzielne przemieszczanie się. Zabieg ten powoduje jednak u pacjentów istotne ograniczenia.

Dlatego aktywne osoby cierpiące na ból biodra zadają sobie i ortopedom następujące pytania: ale czy można po nim grać w tenisa? Czy można po endoprotezie biodra biegać, jeździć na nartach, skakać, grać w siatkówkę lub koszykówkę? A jeśli tak, to jak szybko dojdzie do obluzowania endoprotezy, zmuszając do wymiany na większą, wymagającą rozleglejszej ingerencji? Ile takich wymian (zwanych rewizjami) jesteśmy w stanie wykonać (jako ortopedzi) i ile znieść (jako pacjenci)? Te pytania nakazują postawić pytanie w jakim wieku najwcześniej proponować/zgodzić się na endoprotezę??? A czy może jest coś, co możemy zrobić żeby jej uniknąć albo choćby odsunąć w czasie? Co najczęściej prowadzi do endoprotezy biodra?

Okazuje się, że 50%, a wg niektórych publikacji nawet do 70% obecnie zakładanych endoprotez biodra, to pacjenci cierpiący w wieku wcześniejszym na FAI, czyli konflikt udowo-panewkowy. Czym jest? To prawdopodobnie najczęstsza patologia powodująca ból pachwiny u nastolatków i młodych dorosłych (przedział wiekowy 12-70?).

FAI powstaje, gdy dochodzi do nadmiernego tarcia w stawie biodrowym. Tarcie to spowodowane jest nieprawidłową budową stawu lub wyroślami kostnymi zmniejszającymi zakres ruchu. Spowodowana wyroślami zmiana kształtu głowy kości udowej i panewki  powoduje zwiększone tarcie, które doprowadza do uszkodzeń skutkujących bólem biodra. Uszkodzenia w przebiegu FAI obejmują chrząstkę stawową (gładka biała pokrywa kuli i panewki) i obrąbek. Dochodzi do tego na skutek zwiększonego tarcia podczas prawidłowego ruchu w biodrze. Nieleczony konflikt z czasem może doprowadzić do całkowitego wytarcia chrząstki. W efekcie goła kość głowy kości udowej trze o kość panewki. Ten stan nazywamy artrozą (choroba zwyrodnieniowa stawu).

Amerykanie przebadali swoich nastoletnich piłkarzy i okazało się, że dotyka on 50% dziewcząt i 70% chłopców uprawiających piłkę nożną. Podobnie jest w przypadku innych dyscyplin sportowych wymagających kopnięć, przysiadów i rotacji w biodrze jak sporty walki, koszykówka, hokej, podnoszenie ciężarów itp. Ale nie tylko sport prowadzi do powstania FAI, ale też choroby biodra wieku młodzieńczego, ciężka fizyczna praca, a wg niektórych autorów również siedzący tryb życia. Mamy więc do czynienia z czymś, co od momentu powstania terminu, użytego po raz pierwszy w późnych latach 90 przez profesora Ganza ze Szwajcarii, dosyć szybko stało się problemem postrzeganym jako powszechny. Jeśli dodamy do tego fakt, że osoby dotknięte konfliktem panewkowo-udowym zrywają około 10 razy częściej więzadło krzyżowe przednie i łatwiej ulegają urazom kolan i stawów skokowych to nie będzie nas dziwił fakt, że na przestrzeni ostatních 10 lat mamy do czynienia z lawinowym wzrostem zainteresowania tematem zarówno wśród ortopedów jak i pacjentów.

Ale wróćmy do samego konfliktu panewkowo-udowego. Można wyróżnić 2 typy: cam i pincer.

CAM (typ krzywkowy): zniekształcenie dotyczy głównie głowy i szyjki kości udowej. Mogą to być osteofity tworzące się na przejściu głowy i szyjki kości udowej, deformacja powstająca na skutek chorób biodra wieku młodzieńczego jak np. młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej. W efekcie nieprawidłowej pracy biodra dochodzi do uszkodzeń obrąbka i chrząstki. Częściej dotyka panów.

PINCER (typ kleszczkowy, szczypcowy): zniekształcenie dotyczy głównie panewki. Charakterystyczna jest nadbudowa kostna panewki przez co panewka staje się “za głęboka” i nadmiernie obejmuje głowę kości udowej. Efektem tego jest zakleszczanie obrąbka. Odmianą deformacji pincer jest nieprawidłowa tylna rotacja panewki (retrowersja panewki). Częściej dotyka pań.

MIESZANY: Większość rozpoznań konfliktu udowo-panewkowego to kombinacja deformacji cam i pincer.

• Ból w pachwinie związany z ruchem biodra

Dolegliwości bólowe przedniej (pachwina), bocznej (krętarz i okolice) i tylnej okolicy biodra (pośladek)

• Ból może być opisywany zarówno jako tępy jak i ostry
• Skargi na blokowanie, przeskakiwanie i zahaczanie w biodrze
• Ból może pojawiać się głęboko w biodrze lub w okolicy pachwiny po dłuższym siedzeniu lub chodzeniu
• Utrudnienie wchodzenia
• Ograniczenie ruchomości w biodrze
• Ból dolnej okolicy pleców
• Ból w pośladku lub górnej części uda czasem promieniujący do kolana (szczególnie wewnętrzna strona kolana)
• Ból kolana

Czynnik ryzyka to coś, co zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia danego schorzenia. Czynniki ryzyka dla FAI (konfliktu udowo-panewkowy) mogą być następujące:

• Sport, a głównie piłka nożna, sporty walki, podnoszenie ciężarów, hokej, koszykówka i inne sporty wymagające przysiadów, piwotowania, kopnięć, itp.
• Osoby ciężko pracujące fizycznie
• Często powtarzające się zgięcia biodra
• Wrodzone zwichnięcie biodra lub dysplazja
• Anatomiczne nieprawidłowości budowy głowy i szyjki kości udowej
• Młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej i choroba Perthesa
• Urazy biodra
• Zapalenia stawów

Diagnostyka problemów z biodrem powinna zostać przeprowadzona przez chirurga ortopedę. W przypadku osób młodych (15-65 rż.) najlepszym adresem jest lekarz specjalizujący się w schorzeniach biodra, który w swoim portfolio oferuje NIE TYLKO endoprotezy biodra.

Problemy stawu biodrowego często początkowo dają dolegliwości bólowe pachwiny. Zdarza się też, że choroba biodra współistnieje z przepukliną pachwinową. Często osoby dotknięte tym problemem trafiają do chirurga ogólnego. Dlatego dobrym rozwiązaniem jest konsultacja 3-osobowego zespołu terapeutycznego: ortopeda-fizjoterapeuta–chirurg ogólny specjalizującego się w problemach pachwiny i biodra.

W diagnostyce istotne są:

• prawidłowo zebrany wywiad
• badanie kliniczne
• badania obrazowe: rtg, rezonans magnetyczny (MRI) i tomografia komputerowa (TK).

Leczenie zachowawcze biodra to terapia bezoperacyjna, a głównie fizjoterapia. Niechirurgiczne leczenie nie jest w stanie wpłynąć na nieprawidłową budowę biodra i powstałe w jej następstwie uszkodzenia, ale bardzo często znacznie zmniejsza lub usuwa dolegliwości bólowe i poprawia ruchomość.

Rodzaje terapii zachowawczych

• odpoczynek
• zmiana i ograniczenie niektórych aktywności ruchowych (w tym głównie nauka tyłopochylenia miednicy)
• leki przeciwzapalne i przeciwbólowe
• fizjoterapia
• iniekcje dostawowe i okalających tkanek

Leczenie operacyjne należy rozważyć w przypadku, kiedy leczenie zachowawcze nie przyniosło poprawy. Współcześnie większość przypadków konfliktu udowo-panewkowego można leczyć endoskopowo, stosując artroskopię biodra.

Artroskopia biodra jest techniką operacyjną, która zrewolucjonizowała leczenie powszechnego problemu jakim jest ból biodra. Zastosowana na odpowiednio wczesnym etapie choroby często pozwala znacznie odsunąć w czasie lub nawet uniknąć zabiegu wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.

W trakcie zabiegu ortopeda wprowadza do stawu biodrowego, poprzez kilka małych nacięć skórnych, kamerę oraz narzędzia artroskopowe.

Techniki artroskopowej naprawy stawu biodrowego zostały rozwinięte stosunkowo późno z uwagi na wyjątkowo zwartą budowę stawu biodrowego. Dopiero po zastosowaniu wyciągu można wysunąć głowę kości udowej z panewki, co wytwarza przestrzeń pozwalającą na wprowadzenie narzędzi. Dodatkowym utrudnieniem jest wyjątkowo głęboka lokalizacja stawu biodrowego ukrytego w całej masie mięśni i innych tkanek otaczających staw biodrowy.

Powoduje to, że artroskopia biodra jest wyjątkowo wymagającym zabiegiem. Do prawidłowego przeprowadzenia artroskopii biodra konieczne są specyficzne narzędzia dedykowane często wyłącznie do tego zabiegu oraz duże doświadczenie ortopedy w wykonywaniu zabiegów endoskopowych.

W trakcie zabiegu ortopeda wykonuje usunięcie wyrośli kostnych, naprawę obrąbka, jeśli to możliwe lub usunięcie niestabilnych fragmentów w przypadkach nienaprawialnych uszkodzeń oraz naprawę chrząstki panewki.

Każdy z nas chce cieszyć się zdrowiem jak najdłużej. Możliwość samodzielnego i bezbolesnego poruszania się w starszym wieku powinna być jednym z celów człowieka. Warto znać kilka zasad postępownia, które pozwalą nam poruszać się o własnych siłach do późnej starości. Oto one:

• dbaj o swoją wagę i dietę, zbyt duże obciążenie stawów prowadzi do szybszego rozwoju zmian zwyrodnieniowych
• ruszaj się, stój i siedź we właściwy sposób – wady postawy, zaburzenia chodu i nieprawidłowa sylwetka podczas siedzenia to najczęstsza przyczyna przodopochylenia miednicy, w kontroli którego upatruje się obecnie szansę na zmniejszenie częstości występowania konfliktu udowo-panewkowego
• serwisuj swój narząd ruchu – tak jak codziennie myjemy zęby, tak codziennie powinniśmy zaczynać dzień o prawidłowo wykonanej 5-15 minutowej rozgrzewki i kończyć dzień 5-15 minutowym rozciąganiem i rolowaniem.

http://www.artro.com.pl/