Zakrzepica żylna polega na tworzeniu się skrzepów krwi wewnątrz naczyń żylnych. Najczęściej do ich powstania dochodzi w żyłach głębokich kończyny dolnej. Skrzep taki może oderwać się od ściany naczynia i z prądem krwi dotrzeć do płuc. Grozi to zatkaniem tętnicy płucnej, co może doprowadzić do śmierci. Aż 5-10% zgonów w szpitalach jest spowodowanych zatorowością płucną w przebiegu zakrzepicy żylnej. W Stanach Zjednoczonych około 900 tysięcy osób rocznie choruje na zakrzepicę żylną, a 100 tysięcy umiera z tego powodu. Przyczynami zakrzepicy mogą być: nadkrzepliwość krwi, zastój krwi oraz uszkodzenie ścian naczyń krwionośnych. Zakrzepica żył powierzchownych nie jest tak groźna. Choć bolesna, zwykle nie prowadzi do zatorowości płucnej.
Komu grozi zakrzepica?
Najbardziej narażone są osoby po rozległych zabiegach chirurgicznych, w tym głównie ortopedycznych, neurochirurgicznych i operacjach jamy brzusznej, pacjenci chorzy na raka, pacjenci unieruchomieni, np. leżący przez długi czas, osoby odbywające długie podróże w pozycji siedzącej, szczególnie samolotem, kobiety w ciąży i w okresie okołoporodowym, kobiety stosujące doustną terapię hormonalną (hormonalną terapię zastępczą i tabletki antykoncepcyjne) oraz osoby otyłe, a także pacjenci ze skłonnościami genetycznymi.
Przyczyny
Przy unieruchomieniu dochodzi do spowolnienia przepływu krwi żylnej, a nawet do jej zastoju, który może się objawiać obrzękiem kończyn dolnych, uczuciem ich przepełnienia i bólem. Stan ten sprzyja niedotlenieniu tkanek, w których dochodzi do aktywacji krwinek białych i komórek środbłonka naczyń. Prowadzi to w końcu do odkładania się nitek fibryny i powstania skrzepu przy ścianie naczynia.
Objawy
Najczęstszymi objawami zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych są: ból lub tkliwość kończyny, obrzęk, nadmierne ocieplenie kończyny, zaczerwienienie lub sinica, poszerzenie żył powierzchownych oraz gorączka. Czasem jednak zakrzepica nie daje żadnych objawów.
Jak możemy jej zapobiec?
Aby zapobiec zakrzepicy powinniśmy jak najczęściej się ruszać. Pacjenci leżący powinni być jak najszybciej uruchamiani po zabiegu, a podczas leżenia powinno się wykonywać ćwiczenia bierne (poruszanie nogami pacjenta przez fizjoterapeutę) w celu poprawienia krążenia krwi w kończynach. Stosowanie odpowiednich antykoagulantów (głównie heparyn drobnocząsteczkowych) u osób z grupy ryzyka również może zapobiec zakrzepicy. Niezbędne jest odpowiednie nawodnienie pacjenta. Niektórym osobom przepisuje się pończochy medyczne o odpowiednio dobranym stopniu ucisku, a podczas długich podróży zaleca się chodzenie przynajmniej raz na 2-3 godziny oraz wykonywanie ćwiczeń podczas siedzenia, polegających na naprzemiennym unoszeniu pięt i palców oraz napinaniu mięśni. Zaleca się także stosowanie luźnych ubrań. Unikanie siedzącego trybu życia i unormowanie masy ciała są niezwykle istotne dla ochrony przed zakrzepicą. Należy również rzucić palenie. Czasem konieczne jest odstawienie leków hormonalnych.
Po raz kolejny sprawdza się powiedzenie, że ruch to zdrowie!
