Zapalenie ucha środkowego

Silny ból, któremu może towarzyszyć ropna wydzielina z ucha, gorączka czy upośledzenie słuchu, to typowe objawy zapalenia ucha środkowego u dziecka. Należy ono do infekcji bakteryjnych (rzadziej wirusowych) poprzez zakażenie drobnoustrojami chorobotwórczymi z nosa lub gardła przez trąbkę słuchową do jamy bębenkowej ucha. Choroba wiąże się z pojawieniem się stanu zapalnego obejmującego zarówno błonę śluzową, jak i elementy ucha środkowego.

Ucho ludzkie składa się z trzech części: ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego. Ucho zewnętrzne zbudowane jest z małżowiny usznej oraz przewodu słuchowego zewnętrznego, oddzielonego od ucha środkowego za pomocą błony bębenkowej. Początek ucha środkowego to niewielka, wypełniona powietrzem jama położona tuż za błoną bębenkową, w której znajdują się trzy kosteczki słuchowe. W uchu środkowym znajduje się również trąbka słuchowa, zwana również trąbką Eustachiusza, która łączy tą część ucha z gardłem. Następnie rozpoczyna się ucho wewnętrzne odpowiadające nie tylko za funkcję słuchu, ale tez zmysł równowagi.

Odpowiedź jest prosta i związana z anatomią rozwoju ucha – trąbka słuchowa, w uchu środkowym u dzieci jest stosunkowo krótka, szeroka i leży dość poziomo, co ułatwia rozprzestrzenienie się zakażenia przez gardło. Choroba zwykle rozwija się na podłożu innej infekcji górnych dróg oddechowych np. zapalenia błony śluzowej nosa, zatok czy migdałków, która poprzez trąbkę słuchową szerzy się na ucho. Wśród innych czynników wymienia się również niedojrzałość układu immunologicznego w tej grupie wiekowej.

Niestety, zapalenie ucha środkowego pojawia się przynajmniej raz w życiu większości małych dzieci, z największym pikiem zachorowań miedzy szóstym a osiemnastym miesiącem życia. Jest uważana za jedną z typowych chorób wieku dziecięcego, występuje przynajmniej raz u 95% dzieci poniżej 7. r.ż.  Choroba może mieć charakter nawracający, sezonowy (np. w okresie jesienno-zimowym).

Symptomy choroby są często niespecyficzne, a objawy bólowe narastają do momentu pęknięcia błony bębenkowej i wypłynięcia treści z jamy. U małych dzieci, przy pojawieniu się objawów należy bezzwłocznie skonsultować się z lekarzem, który zleci prawidłowe leczenie np. podawanie środków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych, może być tez konieczna antybiotykoterapia i dalsze leczenie.

Rozpoznanie choroby wymaga badania stanu ucha z użyciem otoskopu. Metoda polega na wziernikowaniu ucha za pomocą specjalnego urządzenia, dzięki któremu można bardzo dokładnie obejrzeć przewód słuchowy zewnętrzny oraz ucho środkowe. Nie ma przeciwwskazań do wykonania badania otoskopowego ze względu na wiek, wzierniki są w różnych rozmiarach uzależnionych od wielkości ucha pacjenta.

Główną profilaktykę zawsze stanowi higiena rąk, zapobiega to przeniesieniu drobnoustrojów chorobotwórczych na błony śluzowe np. nosa, jamy ustnej i ich kolonizacji w obrębie górnych drogach oddechowych. Unikamy przebywania w dusznych pomieszczeniach (np. z dymem papierosowym) mieszkanie często wietrzymy. Wśród działań profilaktycznych wymienia się również szczepienia ochronne (np. na grypę, pneumokoki) oraz staranne leczenie wszelkich infekcji w obrębie gardła i nosa.