Zespół metaboliczny to nie jedna choroba, lecz kilka powiązanych ze sobą czynników, które występując łącznie, zwiększają znacznie ryzyko rozwoju miażdżycy, cukrzycy typu 2 czy powikłań naczyniowych. Do wymienionych czynników zalicza się: otyłość brzuszną (ocena obwodu talii), odchylenia w poziomie trójglicerydów (≥ 150 mg/dl) bądź cholesterolu HDL, ciśnienie tętnicze ≥ 130/85 mm Hg (lub leczenie nadciśnienia tętniczego), glikemia na czczo ≥ 100 mg/dl (lub leczenie cukrzycy typu 2). Gdy występują trzy z wymienionych pięciu nieprawidłowości, mówimy o zespole metabolicznym.
Dlaczego jest taki groźny?
Zespół metaboliczny, w czasach prehistorycznych nieznany ludzkości, dziś jest prawdziwą plaga. Otyłość to epidemia XXI wieku, dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Ale otyłość to nie tylko defekt kosmetyczny i problem ze zmieszczeniem się w ulubione dżinsy. Niestety, najgroźniejsza dla zdrowia otyłość centralna, czyli tycie w okolicach brzucha, prowadzi do odkładania się komórek tłuszczowych nie tylko w postaci nieestetycznej oponki w pasie, ale również w organach wewnętrznych. Otłuszczeniu ulegają zatem narządy, od których sprawnej pracy zależy nasze zdrowie i życie np. wątroba, śledziona, a nawet tętnice.
Prewencja
Pierwsza linia obrony to zmiana trybu życia i diety. Z badań wynika, iż spadek zachorowalności, osiągnięto wśród pacjentów grupy ryzyka, poddanych intensywnej redukcji masy ciała oraz zwiększonej aktywności fizycznej. Zmiana diety szczególnie powinna dotyczyć: ograniczenia spożycia węglowodanów (żegnamy słodycze!) oraz tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, przy równoczesnym zwiększeniu spożycia warzyw i owoców, ryb morskich i nieprzetworzonych produktów zbożowych. Palenie papierosów i nadmierne spożywanie alkoholu również może prowadzić do zwiększonej otyłości i powodować zespół metaboliczny.
Mleko matki lekiem na zespół metaboliczny
Co ciekawe, wśród czynników prewencyjnych wymienia się karmienie piersią! Wykazano, iż u matek karmiących, ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego było znacznie niższe. Z kolei dzieci karmione piersią, przez minimum pierwsze 6 miesięcy życia, rzadziej były otyłe w wieku późniejszym, niż grupa niemowląt karmiona mlekiem modyfikowanym.
Terapia
Jeśli jednak pojawiły się już elementy składowe zespołu metabolicznego, konieczna może być farmakoterapia. Prewencja terapeutyczna, czyli branie leków zanim pojawia się objawy choroby, jest kontrowersyjna i musi być przedyskutowana z lekarzem prowadzącym. Możliwa jest również interwencja chirurgiczna, wpływająca na redukcję tkanki tłuszczowej wisceralnej.
Zespół metaboliczny u najmłodszych
Zespół metaboliczny, choroba dorosłych pacjentów, zaczął obejmować tez dzieci i młodzież. Nadwaga i otyłość pojawia się lawinowo w tej grupie wiekowej. Winne są, oprócz przyczyn genetycznych, czynniki środowiskowe jak: dieta, aktywność fizyczna dziecka i rodziców, czy sposób karmienia w okresie niemowlęcym. Błędy dietetyczne (słodkie przekąski i napoje, nadmiar posiłków, wizyty w lokalach z jedzeniem typu fast food) przy zmniejszonej, a wręcz braku aktywności fizycznej, w łatwy sposób prowadzą do otyłości, a za kilka lat diagnozy zespołu metabolicznego. Zamiast podwózki autem, zaproponuj dziecku jazdę rowerem – oboje na tym skorzystacie!
Rozpoznanie zespołu metabolicznego, ma na celu identyfikację osób o zwiększonym ryzyku chorób sercowo-naczyniowych, które należy objąć właściwą opieką medyczną. Świadomy zagrożenia pacjent zyskuje tez wiedzę, jak zmienić styl życia, by nie dopuścić do rozwoju chorób.
