Każdy z nas uczył się w szkole o układzie pokarmowym, oddechowym, nerwowym. Każdy go ma i o nim wie! Ale układ endokannabinoidowy? Też wszyscy go mamy, ale jak na razie trudno szukać o nim informacji w podręcznikach, choć został opisany w latach 90 XX wieku. Ostatnio zrobiło się o nim głośno w związku z medyczną marihuaną. No właśnie, co ma wspólnego medyczna marihuana z tym układem?
Układ endokannabinoidowy – wewnętrzny regulator
W ostatnich latach odkryto, że układ endokannabinoidowy reguluje wiele procesów fizjologicznych w naszym ciele. Odgrywa bardzo ważną rolę w utrzymaniu homeostazy. Kontroluje mechanizmy równowagi energetycznej poprzez wpływ na ośrodki nerwowe odpowiedzialne za pobór pokarmu (łaknienie), wpływa na metabolizm lipidów i węglowodanów oraz na magazynowanie tłuszczów, oddziałuje na czynność układu dokrewnego i odpornościowego. Główne miejsce działania mediatorów tego układu to ośrodkowy układ nerwowy. Po krótce można powiedzieć, że jest rozsiany po całym ciele, a jego receptory znajdują się m.in. w centralnym układzie nerwowym, komórkach układu odpornościowego, przewodzie pokarmowym oraz w obwodowym układzie nerwowym, w układzie rozrodczym, w wątrobie, a także w śliniankach. Można powiedzieć, że wraz z innymi układami jest odpowiedzialny za nasze zdrowie i dobre samopoczucie w tym również to psychiczne.
Z czego składa się układ endokannabinoidowy?
Receptory kannabinoidowe
Do tej pory poznano dwa główne receptory kannabinoidowe CB1 i CB2. Znajdują się na powierzchni komórek. Badania trwają nad identyfikacją kolejnych.
Receptory CB1 odkryto w ośrodkowym układzie nerwowym (głównie w podwzgórzu, jądrach pnia mózgu i układzie limbicznym), przysadce, tkance tłuszczowej (przewaga CB1 nad CB2), przewodzie pokarmowym, mięśniach, wątrobie, sercu, płucach, pęcherzu moczowym, współczulnych zwojach nerwowych, oraz w zakończeniach nerwowych, gdzie odpowiadają za odczuwanie bólu. Receptory CB2 – zidentyfikowano prawie wyłącznie w obrębie komórek układu odpornościowego, wynika z tego, że jeśli aktywujemy te receptory, rozpoczyna się walka ze stanami zapalnymi poprzez odpowiednią stymulację układu odpornościowego.
Endokannabinoidy
To kannabinoidy produkowane przez nasz organizm.
W tej chwili znamy dwa – Anandamid (AEA) oraz 2-Arachidonyglicerol (2-AG). Oba wchodzą w bezpośrednią interakcję z receptorami kannabinoidowymi, wywołując określone reakcje organizmu w miejscach, do których przylegają. Kiedy w naszym organizmie pojawia się jakiś problem, układ endokannabinoidowy zaczyna produkować endokannabinoidy, które wspierają, mówiąc krótko, procesy naprawcze.
Enzymy metaboliczne
Wiemy, że są dwa enzymy, które niszczą endokannabinoidy w momencie, kiedy nie są już potrzebne organizmowi. Są to FAAH odpowiedzialny za rozpad Anandamidu (AEA), oraz MAGL rozkłada 2-Arachidonyglicerol 2-AG. Po co one są? Chodzi o to, żeby endokannabinoidy zużywane były tylko wtedy, kiedy są potrzebne.
Nie zawsze układ endkonnabinoidowy daje radę
Stan choroby to zaburzenie homeostazy organizmu. Oznacza to, że któryś z układów lub kilka z nich nie funkcjonują dobrze z powodu zbyt dużego przeciążenia. Tak jest też właśnie z układem endokannabinoidowym. Czasami i on nie daje rady i nie produkuje odpowiedniej ilości endokannabinoidów. Dr Ethan Russo, badacz i neurolog uważa, że niedostatek endokannabinoidów w organizmie może być jedną z przyczyn wielu schorzeń, na przykład: migren, bólów neuropatycznych, schorzeń psychicznych, chorób neurodegeneracyjnych, zespołu stresu pourazowego, zespołu jelita drażliwego.
Konopie i fitokannabinoidy
Konopie i różne ich gatunki (cannabis indica, cannabis sativa, cannabis ruderalis)stosowane były w medycynie od czterech tysięcy lat, ale nie znano mechanizmu ich działania. Zalecano je tradycyjnie w różnych schorzeniach bólowych, przeciwzapalnie, w chorobach układu nerwowego.
Pod lupę naukowców trafiły dopiero w latach 60 XX wieku. Izraelski naukowiec Raphaela Mechoulam wyizolował z konopi THC (delta-9-tetrahydrocannabinol), czyli psychoaktywną substancję. To właśnie THC, po zapaleniu marihuany, zmienia stan świadomości. Naukowcy zaczęli się zastanawiać dlaczego tak się dzieje, i w trakcie badań odkryto w naszym organizmie, anandamid, czyli endokannabinoid, a potem receptor CB1 i CB2, do których „lgną” THC i inne kannabinoidy z konopi (fitokannabinoidy). Ponieważ te dwie substancje (nasz anadamid) i konopny THC są dość podobne w składzie, uznano, że te pochodzące z rośliny muszą w jakiś sposób działać i również wspierać pracę układu endokannabinoidowego. Dowiedziono, że łącza się one z receptorami CB1 i CB2.
Dalsze badania wykazały, że konopie posiadają całe mnóstwo substancji, które mogą leczyć lub wspierać leczenie naszego organizmu, właśnie poprzez wpływ na układ endokannabinoidowy.
Do tej pory odkryto ponad 100 fitokannabinoidów. Najlepiej poznanymi są THC (delta-9-tetrahydrocannabinol) oraz CBD (cannabidiol).
Co wspólnego ma medyczna marihuana z układem endokannabinoidowym?
Jak widzicie z powyższego opisu, bez niego konopie(marihuana) po prostu nie działałyby na nas. A bez wsparcia substancji zawartych w konopiach przeciążony układ endokannabinoidowy nie może wyjść na prostą i dążyć do homeostazy organizmu. Zarówno THC jak i CBD oraz inne substancje zawarte w konopiach mają swoje właściwości. Stosowane w odpowiednich dawkach (każdy musi znaleźć dla siebie indywidualną dawkę), mogą zdziałać cuda. Zredukować napady padaczki, pomóc opanować drżenia w chorobie Parkinsona, działać przeciwzapalnie i przeciwbólowo, pomóc redukować skutki chorób neurodegeneracyjnych, nowotworowych, zespołu stresu pourazowego i wielu innych. Badania wciąż trwają i to zarówno w laboratoriach jak i z udziałem chorych.
Uwaga!
Sięgając, czy to po olejki CBD (legalne, to te bez THC), czy po medyczną marihuanę (wypisywaną tylko na receptę) trzeba pamiętać o zasadach bezpieczeństwa stosowania tych preparatów i zdrowym rozsądku.
Zapytaj lekarza, czy sprzedawcę olejku CBD w jakie interakcje może wejść z lekami, które już przyjmujesz.
Łączenie różnych substancji aktywnych biologicznie może powodować interakcje, które mogą być niekorzystne dla organizmu.