Dziś ulice miast wyglądają przedziwnie. Prawie puste, a osoby, które się po nich przemieszczają noszą maseczki na ustach i nosie. Niewidzialny wróg czai się w powietrzu. Koronawirus. Naszła mnie dziś refleksja na temat maseczek i smogu. Niewidzialny wróg, zwany smogiem, co roku czai się w powietrzu, zabija miliony ludzi ale nie wywołuje takiej paniki, zmiany zachowań i decyzji politycznych, które mają na celu ochronę naszego zdrowia. Dziś maseczka staje się orężem walki. Dlaczego w czasie najwyższych stężeń toksycznych substancji w powietrzu nikt z polityków, ministrów zdrowia nie nakazuje pod karą mandatu noszenia masek? Może dlatego, że smog zabija powili, odracza wyrok śmierci na lata, wywołuje choroby przewlekłe, które „karmią” służbę zdrowia? Dlaczego ze smogiem nikt nie walczy tak zażarcie i nie podejmuje się przebudowy przestarzałego przemysłu energetycznego opartego na węglu, nie szuka szybkich, skutecznych rozwiązań w dziedzinie transportu i innych gałęziach gospodarki, które pośrednio przyczyniają się do generowania smogu? Na to pytanie nie odpowiem, ale dziś spójrzmy na smog i przywyknijmy do noszenia masek. Bo może dzisiejsza konieczność noszenia masek wejdzie nam w krew i nie będzie już „obciachem” noszenie maski w czasie fal smogu.
Czym jest smog?
Smog to mieszanina zawieszonych w powietrzu cząsteczek pyłu z osadzonymi na nich substancjami toksycznymi, m.in. metalami ciężkimi i dioksynami. Wielkość cząsteczek jest różna – największe są około 100 razy mniejsze od ziarenek piasku i z łatwością wnikają do płuc, najmniejsze zaś przedostają się bez trudu do krwiobiegu i, płynąc wraz z krwią, docierają do wszystkich narządów, a także przekraczają barierę krew – mózg.
W pomiarach określa się zagęszczenie w powietrzu pyłów o określonych rozmiarach. Pyły PM10 to wszystkie cząstki mniejsze niż 10 mikrometrów. Pyły PM2,5 to cząstki mniejsze niż 2,5 mikrometra. A PM 0,1 to te najdrobniejsze, mniejsze niż 0,1 mikrometra. Dla naszego organizmu najbardziej niebezpieczne są te dwie ostatnie kategorie. Pyły o średnicy 5-10 mikrometrów docierają do nosogardzieli. Te o średnicy 3 mikrometrów do oskrzeli. Pyły PM2,5 wnikają w głąb klatki piersiowej. Pyły PM 0,1 są tak małe, że mogą dostać się bezpośrednio do pęcherzyków płucnych.
Co powoduje smog?
Z badań naukowych wynika, że smog jest jedną z przyczyn powstawania w zasadzie wszystkich tzw. chorób cywilizacyjnych, m.in: choroby Alzheimera, depresji, raka (w tym raka płuc), zakrzepicy, miażdżycy, zaburzeń hormonalnych i otyłości, astmy, alergii, chorób układu krążeniowego i oddechowego.
Wiele osób żyjących w zanieczyszczonych aglomeracjach skarży się na przewlekłe bóle głowy, przewlekłe zmęczenie i zaburzenia koncentracji. Wpływa na obniżenie płodność, a kobiety ciężarne z terenów z zanieczyszczonym powietrzem częściej narażone są na poronienia oraz rodzą dzieci o mniejszej masie ciała oraz – prawdopodobnie – podatniejsze na występowanie zaburzeń neurorozwojowych i innych chorób. Chorób, do których przyczynia się smog możemy wymieniać jeszcze więcej. Na całym świecie prowadzone są badania, które niezmiennie wskazują, smog ma niszczący wpływ na nasze zdrowie, rozwój i samopoczucie.
Umieralność a smog
Jak wskazują badania liczba przedwczesnych zgonów spowodowanych smogiem jest olbrzymia i wciąż rośnie. W 2019 roku Europejski Trybunał Obrachunkowy ustalił liczbę zgonów spowodowana smogiem na poziomie 400 tys. osób rocznie. Na świecie natomiast szacuje się około 7 milionów przedwczesnych śmierci z powodu zanieczyszczenia powietrza. Jeśli weźmiemy pod uwagę statystyki dzienne w Europie z powodu zanieczyszczonego powietrza przedwcześnie umiera około 1000 osób, czyli 10 razy więcej osób niż w wyniku wypadków samochodowych. W Polsce wskazuje się rocznie na 45 tyś. 50 tyś przedwczesnych zgonów spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza, zaś w USA 100 osób.
Maski antysmogowe – na co zwrócić uwagę?
Maseczka antysmogowa ma za zadanie powstrzymać przedostawanie się mikrocząseczek do naszego układu oddechowego. Kupując maskę antysmogową, która ma spełniać swoją funkcję, należy sprawdzić oznaczenia i litery:
CE – oznacza, że producent deklaruje, że maska spełnia wszystkie wymagania techniczno-prawne.
FFP1, FFP2, FFP3 – to klasa ochrony filtra: najsłabsza to 1, najwyższa – 3
NR – to półmaska jednorazowego użytku – nie zakładaj jej ponownie i nie noś dłużej niż 8 godzin
R – półmaska wielokrotnego użytku
D – oznacza, że półmaska pozytywnie przeszła badanie na zatkanie pyłem dolomitowym. Wybierz ją, jeśli planujesz przez dłuższy czas pracować w zapylonym pomieszczeniu, np. podczas remontu.
