Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są jednymi z najczęściej sprzedawanych leków bez recepty. Pod różnymi nazwami handlowymi dostępne są setki preparatów zawierających te same substancje. Reklamowane są w telewizji i w radio, sprzedawane w kioskach, supermarketach i na stacjach benzynowych. Ich łatwa dostępność i stosunkowo niska cena, a także niebezpieczeństwa związane z lekami opioidowymi powodują, że są to najczęściej stosowane leki przeciwbólowe. Mają one również działanie przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. Bóle głowy, bóle pleców, bóle stawów, bóle pourazowe, przeziębienie i grypa – każdy z nas już przyjmował te leki.
NLPZ
Do tej grupy należą między innymi kwas acetylosalicylowy (aspiryna), ibuprofen czy dikolfenak. Stosowane z umiarem i krótkotrwale, zwykle nie powodują ryzyka wystąpienia poważnych objawów. Jeśli jednak będziemy je przedawkowywać, połączymy je z innymi lekami, lub nie będziemy zwracać uwagi na przeciwwskazania, mogą czekać nas poważne konsekwencje zdrowotne.
Nieprawidłowe stosowanie leków
W Stanach Zjednoczonych sprzedaje się około 30 miliardów dawek NLPZ bez recepty rocznie. Niewłaściwe stosowanie NLPZ jest niebezpieczne. Substancje te są jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji pacjentów z powodu działań niepożądanych leków. Badania wykazują, że większość pacjentów nie wie jaką substancję czynną zawiera dany preparat bez recepty. Może to prowadzić do przyjmowania kilku preparatów zawierających ten sam lek, a w konsekwencji do jego przedawkowania. Około 20 % pacjentów przekracza zalecane dawki, a około 25 % stosuje kilka leków z tej samej grupy jednocześnie.
Śmiertelnie groźne działania niepożądane
NLPZ mogą wywołać uszkodzenia błony śluzowej żołądka i jelit, włącznie z perforacją ściany jelita, krwotokami z wrzodów trawiennych i koniecznością operacji chirurgicznych. Może dojść do trwałego uszkodzenia nerek i konieczności dializ. Czasami leki te prowadzą do wystąpienia silnych, zagrażających życiu reakcji alergicznych. NLPZ wchodzą w interakcje z niektórymi lekami stosowanymi przewlekle, zwiększając ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych. Stosowanie NLPZ (poza aspiryną w niskich dawkach) u osób z chorobami serca nawet dziesięciokrotnie zwiększa ryzyko niewydolności serca, a u osób zdrowych – dwukrotnie. W ciąży leki te mogą zwiększać ryzyko poronień. W trzecim trymestrze ciąży ich stosowanie jest przeciwwskazane. Aspiryna (kwas acetylosalicylowy) nie może być stosowana u dzieci i młodzieży do 16 roku życia, z powodu możliwości wystąpienia zespołu Reye’a – zagrażającego życiu uszkodzenia wątroby i mózgu. U osób po 65 roku życia istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, takich jak krwawienie z przewodu pokarmowego lub jego perforacja, które mogą prowadzić do śmierci. Poza tym NLPZ mogą powodować również lęki, niepokój, koszmary senne, zaburzenia widzenia, oraz inne objawy.
Niektóre leki wycofano z rynku
Kilka preparatów zostało wycofanych z rynku światowego. Rofekoksyb wycofany w 2004 roku, zwiększał ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu. Nimesulid, nadal dostępny w Polsce, został wycofany np. w Hiszpanii, Finlandii, Belgii, Irlandii oraz USA z powodu ryzyka uszkodzenia wątroby.
Paracetamol – lider sprzedaży
Bardzo popularny i często kupowany bez recepty paracetamol, nie należy do grupy NLPZ, lecz ma podobne działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Jego przedawkowanie jest główną przyczyną wystąpienia ostrej niewydolności wątroby w krajach zachodnich. Jest najczęściej przedawkowywanym lekiem w USA, Wielkiej Brytanii, Australii i Nowej Zelandii.
Jednak przeczytaj ulotkę lub skonsultuj się z lekarzem
Mimo, że niesteroidowe leki przeciwzapalne sprzedawane są bez recepty, zapytajmy lekarza czy możemy je stosować w połączeniu z innymi lekami, jak długo i w jakich dawkach, a także w jakich sytuacjach musimy natychmiast zaprzestać ich stosowania. Nikt nie lubi czytać ulotek, ale w przypadku leków zawsze warto. Może nam to pomóc uniknąć poważnych kłopotów. Szczególnie, gdy zaczynamy stosować nowy lek zachęceni reklamą.
