Nowoczesne technologie, metody badawcze, diagnostyczne i terapeutyczne wkraczają do medycyny i jej pokrewnych dziedzin. Dzisiejszy świat przynosi nam również problemy, zaburzenia, choroby, które wcześniej nie były tak szeroko obserwowane jak teraz. Jedną z rzeczy, która coraz bardziej przeszkadza w życiu, nauce, edukacji czy zwykłym funkcjonowaniu są zaburzenia koncentracji, uwagi czy zaburzenia pamięci. Są to problemy bardzo złożone a powodów ich występowania może być dużo i to różnorakich. Na każdym etapie, te zaburzenia życia będą wyglądały inaczej. Metodą terapeutyczną, która stara się rozwiązywać problemy z pogranicza neurologii i psychiatrii jest neurofeedback. Na czym polega i kiedy warto spróbować włączyć ją do terapii?
Dlaczego fale mózgowe są ważne?
EEG biofeedback, pokrótce mówiąc, bazuje na harmonizowaniu fal mózgowych w celu prawidłowego funkcjonowania mózgu. Wiele osób miało wykonywane badanie EEG, którego celem jest ustalenie jak zachowują się fale mózgowe. Do znacznych nieprawidłowości dochodzi w czasie między innymi chorób neurologicznych jak np. padaczka Obraz fal mózgowych odtwarza aktualny stan pacjenta, który ulega modyfikacji w zależności od stanu psychofizycznego. Stan pobudzenia powoduje wzrost częstotliwości fal, a rozluźnienie i odprężenie – ich spadek. Zaburzenia w ilości wytwarzanych fal prowadzą do ich mieszania się. Desynchronizacja skutkuje nieprawidłowym rytmem pracy mózgu, brakiem możliwości osiągania minimum i maksimum pobudzenia między półkulami, a w konsekwencji zaburzoną współpracą między nimi. Warto pamiętać, że każda półkula odpowiada za inne czynności. Lewa za myślenie logiczne i procesy werbalne, prawa za myślenie całościowe i intuicyjne. Prawidłowa synchronizacja międzypółkulowa dowodzi występowania dwóch fal, w dwóch częściach kory mózgowej i osiągania zbliżonego natężenia w podobnym czasie]. Wyróżniamy zakresy fal mózgowych: delta (0,5–4 Hz), theta (4–8 Hz), alfa (8–12 Hz), beta (>12 Hz), SMR (12–15 Hz), beta1 (15–18 Hz), beta2 (18 Hz) oraz gamma (40 Hz i powyżej) [15]. Wszystkie wytwarzane są jednocześnie, z określoną amplitudą i częstotliwością. Prawidłowe zakresy świadczą o synchronizacji generowanych fal i właściwym funkcjonowaniu mózgu, natomiast zakresy zbyt niskie lub zbyt wysokie sygnalizują zaburzenia. Oceny zakresu fal dokonujemy, porównując wartości amplitud między lewą a prawą półkulą oraz między przednią a tylną częścią mózgu.
EEG biofeedback, czyli neuroterapia przed ekranem
Ostatecznym celem terapii biofeedback jest poprawienie funkcjonowania pacjenta. Polega na świadomej obserwacji zmian zachodzących w aktywności mózgu i zamianie nieprawidłowego rytmu na pożądany. Ciągłe zmiany amplitudy określonych pasm częstotliwości fal, są rejestrowane za pomocą głowicy EEG podłączonej do komputera. Informacja zwrotna, jaką otrzymuje pacjent o aktywności swoich fal mózgowych, wyświetlana jest na monitorze obserwowanym przez pacjenta w postaci planszy stymulacyjnej. Jego zadaniem jest zmiana aktywności fal mózgowych podczas rejestracji sygnału EEG. Parametry treningu ustala terapeuta kontrolujący przebieg całego treningu. By ułatwić pacjentom zadanie, podczas terapii jako informację zwrotną wykorzystuje się aplikacje graficzne (gry komputerowe o bardzo uproszczonej formie) sterowane, zamiast joystickiem, klawiaturą, czy myszką, sygnałem EEG rejestrowanym przez komputer. Prawidłowo wykonane zadanie polega na wygaszeniu niepożądanych oraz wzmocnieniu pożądanych częstotliwości fal. Wielokrotne powtarzanie treningów ma na celu wprowadzenie stałych zmian w aktywności mózgu, świadomej kontroli tych zmian oraz wykorzystywania tych umiejętności w życiu codziennym.
Kiedy sprawdza się EEG biofeedback
Metoda ta znajduje coraz większe zainteresowanie psychologów i terapeutów. Pomocna może okazać się w terapii w szerokim zakresie schorzeń i zaburzeń takich jak zespół specyficznych trudności w pisaniu i czytaniu (dysleksja, dysgrafia), w uczeniu się matematyki (dyskalkulia), trudności z koncentracją uwagi towarzyszące ADHD. Okazuje się, że EEG Biofeedback wpływa na usprawnienie procesów poznawczych, a co za tym idzie skutkuje polepszeniem wyników w nauce. Terapeuci EEG Biofeedback obserwują również pozytywny wpływ tej metody na leczenia zaburzeń mowy, ADHD, autyzmu, Syndrom Tourette’a czy padaczki. Każdy trening powinien być odpowiednio dopasowany do potrzeb pacjenta. W tym celu należy wykonać specjalistyczne badanie QEEG. Terapię tę zaczęto również wykorzystywać w rehabilitacji psychiatrycznej.
